بررسی های ریخت زمین ساختی و پارینه لرزه شناختی بر روی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز

گسل شمال تبریز یکی از گسل های راستالغز- راست بر در شمال باختری ایران با راستای شمال باختر- جنوب خاور می باشد که از صوفیان (در باختر) تا بستان آباد (در خاور) امتداد یافته و در قالب دو قطعه گسلی اصلی مشاهده می-شود. وجود پیشینه لرزه ای این پهنه گسلی نشان از میزان خطر زمین لرزه در این ناحیه از کشور و از جمله در شهر تبریز با جمعیتی افزون بر 6/1 میلیون نفر دارد. در پژوهش حاضر، به منظور مطالعه آخرین جنبش های زمین ساختی پهنه گسلی شمال تبریز، پدیده های ریخت زمین ساختی جوان و پارینه لرزه شناسی قطعه شمال باختری گسل شمال تبریز مورد ارزیابی قرار گرفته است. مطالعات به عمل آمده از بررسی زمین شناسی منطقه، نشان از حرکات راستالغز این گسل همراه با جابجایی آبراهه ها و پشته های گوناگونی دارد. در بررسی های ریخت زمین ساختی انجام گرفته در این گستره، جابجایی راست بر احتمالاَ منسوب به آخرین رویداد مهلرزه ای (1780، mw = 7.3)، 5/0± 5/3 متر و جابجایی قائم بین0 و 5/0 متر اندازه گیری گردید. بنابراین با توجه به نسبت بین لغزش افقی و لغزش قائم (h/v) می توان سازوکار این قطعه از گسل شمال تبریز را راستالغز- راست بر محض در نظر گرفت که در تایید با داده های جدید شبکه gps این گستره از کشور می باشد. بر پایه پژوهش های پارینه لرزه شناختی، با بررسی دیواره ای عمود بر راستای گسل شمال تبریز در شمال روستای سهلان، چهار پارینه زمین لرزه با بزرگای نسبی بیش از mw= 6.4 شناسایی گردیده است. بزرگای جوان ترین رخداد ثبت شده در نهشته های ترانشه پارینه لرزه شناختی مورد مطالعه، نزدیک به 7 برآورد شده است که با توجه به موقعیت چینه ای و جغرافیایی، این رویداد را می توان در ارتباط با زمین لرزه تاریخی سال 1780 میلادی (ms = 7.4) انگاشت.